مخراج کاری چیست و معرفی انواع روش‌های مخراج کاری

تا حالا از خودتان پرسیده اید که سنگ های قیمتی را چگونه بر روی طلا و نقره سوار می کنند ؟ آیا جای سنگ قیمتی بر روی انگشتر و دیگر طلا جواهر ریخته گری می شود یا بعد از ریخته گری سنگ ها تراش داده می شوند ؟ در صنعت جواهر سازی پایه زیورآلات نگین دار ریخته گری می شود و سپس سنگ های قیمتی بعد از تراش دادن روی آن سوار می شوند که به این کار مخراج کاری گفته می شود . همراه ما باشید تا بیشتر در باره مخراج کاری بخوانید .

مخراج کاری چیست  ؟

مخراج کاری به معنی سوار کردن نگین بر روی انواع جواهرات و زیورآلات می باشد . در واقع مخراج کاری آخرین مرحله ساخت زیورآلات است که شامل تراش نگین ، چسباندن نگین و سایر تزئینات روی جواهرات مختلف می شود .

 

مخراج کاری ظریف ترین و دقیق ترین مرحله ساخت زیورآلات نیز به شما می رود چرا که نگین را نمی توان با چسب در جای خود چسباند چون در مواجه با مواد شیمیایی از جای خود کنده می شود از طرفی با توجه به شکننده بوده نگین زیورآلات  نمی توان فشار زیادی به نگین انگشتر آورد .

هنر مخرج کار که گوهر نشان نیز به آن گفته می شود یکی از قدیمی ترین هنر های دستی به شمار می رود و علاوه بر زیورآلات روی اشیای هنری، پوشاک سلطنتی، ظروف هم مورد استفاده قرار می‌گیرد که به آن مرصع کاری گفته می شود .

انواع روش‌های مخراج کاری

امیدواریم که فهمیده باشید مخراج کاری چیست ،‌ حالا بریم سراغ انواع مخراج کاری ، همانطور که در بالا گفته شد نمی توان برای چسباندن نگین به طلا یا نفره از چسب استفاده کرد چرا که بر اثر واکنش های شیمیایی ممکن است طی چند سال نگین از جای خود کنده شود و به همین دلیل از روش های مختلف برای چسباندن نگین استفاده می شود که به آن ها روش های مخراج کاری گفته می شود.

1- روش مخراج کاری چنگکی

در این روش مخراج کاری ، نگین به‌ وسیله‌ی تعدادی چنگک روی پایه نصب می‌شود . در این روش از چنگک‌ های مختلف برای بسته به کاربردهای مختلف استفاده می شود که چند نوع مفتولی، تسمه‌ای و ناودانی دارند . سبک های چنگکی نیز چند مورد هستند که چنگی ساده ، چنگی‌های مشترک،  چنگی‌های سولیتری از جمله سبک های مخراج کاری به سبک چنگکی است .

2- مخراج کاری به روش قلم خور

یکی از سخت ترین روش های مخراج کاری است که برای نگین های ریز (کمتر از 1/10 قیراط) مناسب است چرا که در این روش مخراج کار بایستی از سوراخ کاری تا جاگذاری سنگ و کشیدن گوارسه رو خودش انجام دهد .

3- مخراج کاری به روش ریلی

روش ریلی یکی از دقیق ترین و جدید ترین روش هاست که دو دیواره از فلز ساخته می شود و در هر دو دیواره یک شیار ایجاد می شود برای نگه داشتن نگین ها . پس از جاگذاری نگین ها در شیار ، دیواره ها را به سمت نگین ، سفت می کنند .

4- مخراج کاری به روش کاسه‌ای

این روش یکی از قدیمی ترین روش های مخارج کاری است که در این روش، مخراج کار باید سنگ قیمتی را طوری روی فلز قیمتی نصب کند که هیچ آثاری از نحوه نصب نگین دیده نشود . خودِ روش کاسه ای دارای سبک های مختلفی از جمله  فیسقولی، دورکوب، کاسه‌ای نیشی و گوله‌ای است .

مراحل مخراج کاری زیورآلات

مرحله اول طراحی مدل :

در این مرحله، طراحی مدل زیورآلات به صورت دستی یا با استفاده از نرم‌ افزار های طراحی انجام می‌شود.

مرحله دوم ساخت قالب :

مرحله دوم ساخت قالب در اندازه و شکل دقیق برای تولید محصول که معمولا از مواد مختلفی مثل سیلیکون یا فلز ساخته می شوند.

مرحله سوم ذوب و ریختن :

در این مرحله فلزاتی مثل طلا، نقره و… را به دمای ذوب می‌رسانند تا بتوانند به آن‌ها شکل خاصی دهند. در مرحله ریخته‌گری هم  مواد ذوب شده، قالب گذاری می‌شوند تا شکل نهایی زیورآلات به وجود بیاید.

 

مرحله چهارم خارج کردن مواد :

پس از  سفت‌شدن مواد باید از قالب جدا شوند . این مرحله نیاز به دقت زیادی دارد زیرا امکان آسیب‌ دیدن زیورآلات در این حالت وجود دارد.

مرحله پنجم تمیز کردن :

زیورآلات پس از خارج شدن از قالب نیاز به پس‌ تراشی دارند. این مرحله شامل تمیزکردن، تراشیدن، و اعمال تزیینات نهایی می‌شود. بعد از اتمام این مرحله، زیورآلات را پولیش می‌کنند تا ظاهری براق داشته باشند.

مرحله ششم مخراج کاری :

اگر زیورآلات دارای سنگ های زینتی باشد در این مرحله ، سنگ‌های قیمتی به زیورآلات مرصع می‌شوند. این فرایند شامل قرار دادن سنگ‌ها بر روی زیورآلات است.

 

مطالعه بیشتر : تعبیر خواب گردنبند طلا چیست

 

معرفی ابزار مخراج کاری

هنر مخراج کاری نیز مانند بسیاری از هنر های دیگر دارای ابزارهایی مخصوص به خود است که در ادامه به معرفی تک تک این ابزار ها خواهیم پرداخت :

• سیم برش: برای بریدن سیم استفاده می شود.
• براق کننده: برنیشر نام دارد که سطوح را براق می کند.
• قلم باسمه: پوشر یا فیسقول نام دیگر آن است که دارای دسته چوبی است، برای محکم کردن چنگک ها بر روی سنگ نگین استفاده می شود.
• انبردست: از فلز ساخته شده است، دارای یک دسته با روکش پلیمری است که انتهای باریکی دارد. این ابزار در سایزهای مختلف ساخته می شود که برای صاف کردن کاربرد دارد.
• فرز دستی: این ابزار دارای مته و سره های متنوعی است که برای مخراج کاری استفاده می شود. یک ابزار موتوری است که برای کار با انواع متریال ها مانند طلا و شیشه کاربرد دارد.
• سوهانچه: از این ابزار برای تنظیم لبه ها، چنگک ها و کناره ها استفاده می شود. هدف آن شکل دادن نهایی پایه است، به عبارتی قسمت های اضافی که مانع است با سوهان برداشته می شوند.

 

اگر شما در مورد مخراج کاری اطلاعات دیگری دارید می تانید در قسمت نظرات برای ما بنویسید  .