نگاهی به تاریخچه طلا در ایران از دوران باستان تا دوره معاصر

تاریخچه طلا در ایران به دوره‌های تاریخی گوناگون بازمی‌گردد طلا در ایران از زمان‌های باستانی به‌ عنوان نمادی از ثروت و زیبایی شناخته شده بود از دوره‌های ماد و اخترشاهیان گرفته تا امپراتوری‌ های سلجوقیان و صفویان ، مصرف و معامله با طلا در این منطقه فراگیر بوده است .

همچنین در دوره معاصر نیز ، با تأسیس بانک مرکزی ایران در سال 1319 هـ.ش. سیاست‌های مختلفی نسبت به طلای کشور اجرا شده است به عنوان مثال ، در دهه 1970 ، بانک مرکزی ایران طلا را به عنوان ابزاری برای تقویت ارز ملی و معاملات بین‌المللی مورد استفاده قرار داد و حتی  در سال 2020 ، ایران اعلام کرد که به دلیل تحریم‌های اقتصادی ، طلا را به عنوان یکی از روش‌های تأمین ارز ملی و جلوگیری از خروج سرمایه به خارج از کشور تقویت خواهد کرد .

تاریخچه طلا در ایران

تاریخچه استفاده از طلا در ایران به دوران باستان بازمی‌گردد ، که این فلز گرانبها به عنوان نمادی از زیبایی و ثروت مورد توجه قرار داشت طلا یکی از قدیمی‌ترین فلزات شناخته شده در جهان می باشد که از دوران باستان مورد توجه بشر بود این فلز به دلیل جلای زیبا ، شکل‌پذیری خوب و مقاومت بالا در برابر فرسایش و اکسیداسیون مورد توجه قرار گرفته در این مقاله ، به بررسی تاریخچه تاریجه طلا در ایران از دوران باستان تا اواخر دوران قاجار خواهیم پرداخت :

 

دوران باستان :

در دوره‌های باستانی ایران ، طلا به عنوان نمادی از قدرت و زیبایی شناخته می‌شد از زمان سلسله ایلامیان و همچنین دوران هخامنشیان ، معدن‌های طلای فراوانی در ایران کشف شدند  استفاده از طلا در ساخت جواهرات و تزئینات هنری به روز روزگار افزود .

استفاده از طلا در دوران باستان

اولین شواهد استفاده از طلا به 7000 سال قبل از میلاد مسیح در ترکیه و بین النهرین باز می‌گردد  در آن زمان از طلا برای ساخت زیورآلات  ، مجسمه‌ها و سایر اشیای تزئینی استفاده می‌شد در مصر باستان ، طلا به عنوان یک فلز مقدس و نماد قدرت و ثروت محسوب می‌شد .

 

همچنین فرعون‌ها و سایر مقامات بلندپایه از طلا برای ساخت تاج‌ها ، شمشیرها ، جواهرات و سایر اشیای تزئینی استفاده می‌کردند در یونان باستان ، طلا به عنوان یک نماد ثروت ، قدرت و زیبایی محسوب می‌شد یونانیان از طلا برای ساخت سکه‌ها ، جواهرات ، مجسمه‌ها و سایر اشیای تزئینی استفاده می‌کردند .

طلا به عنوان یک واحد پول

طلا در دوران باستان به عنوان یک واحد پول نیز استفاده می‌شد سکه‌های طلا از اولین اشکال پول بودند که در حدود 600 سال قبل از میلاد مسیح در آسیای صغیر ساخته شدند سکه‌های طلا به سرعت در سراسر جهان گسترش یافتند و به عنوان یک واحد پول استاندارد مورد استفاده قرار گرفت .

تاثیر طلا در دوران باستان

طلا در دوران باستان نقش مهمی در زندگی انسان داشت این فلز به عنوان یک فلز ارزشمند ، نمادین ، و تزئینی مورد استفاده قرار می‌گرفت طلا همچنین به عنوان یک واحد پول استاندارد مورد استفاده می شد و تاثیر مهمی در اقتصاد و تجارت جهان داشت .

طلا در دوران اشکانیان و ساسانیان :

اشکانیان و ساسانیان یکی از قدرتمندترین امپراتوری‌های ایران باستان بودند که از قرن سوم پیش از میلاد تا قرن سوم میلادی بر بخش‌های وسیعی از آسیای غربی و مرکزی حکومت کردند در دوران اشکانیان و ساسانیان  طلا به عنوان یک فلز ارزشمند و نمادین مورد توجه قرار گرفت از طلا برای ساخت زیورآلات ، سکه‌ها ، و سایر اشیای تزئینی استفاده می‌شد .

تاثیر طلا در دوران اشکانیان

طلا در دوران اشکانیان نقش مهمی در زندگی مردم داشت این فلز به عنوان یک نماد ثروت ، قدرت ، و زیبایی مورد توجه قرار گرفت همچنین ، طلا به عنوان یک واحد پول استاندارد مورد استفاده قرار می‌گرفت و تاثیر مهمی در اقتصاد و تجارت امپراتوری اشکانی بود .

تاثیر طلا در دوران ساسانیان

طلا در دوران ساسانیان نقش مهمی در زندگی مردم داشته این فلز به عنوان یک نماد ثروت ، قدرت ، و زیبایی مورد توجه قرار گرفت همچنین ، طلا به عنوان یک واحد پول استاندارد مورد استفاده قرار می‌گرفت و تاثیر مهمی در اقتصاد و تجارت امپراتوری ساسانی بود .

مقایسه استفاده از طلا در دوران اشکانیان و ساسانیان

در مجموع ، استفاده از طلا در دوران اشکانیان و ساسانیان شباهت‌های زیادی داشت . در هر دو دوره ، از طلا برای ساخت زیورآلات ، سکه‌ها ، و سایر اشیای تزئینی استفاده می‌شد با این حال ، برخی تفاوت‌های جزئی نیز بین این دو دوره وجود داشت به عنوان مثال ، در دوران اشکانیان ، از سکه‌های طلای دراخمای یونانی استفاده می‌شد .

 

در حالی که در دوران ساسانیان ، از سکه‌های طلای دینار ساسانی استفاده می‌شد همچنین ، در دوران اشکانیان ، از طلا برای ساخت مجسمه‌های بیشتری استفاده می‌شد ، در حالی که در دوران ساسانیان ، از طلا برای ساخت ظروف و لوازم جانبی بیشتری استفاده می‌شد.

طلا در دوره‌های اسلامی :

پس از اسلام‌آمدن ، مصرف طلا در ایران نیز ادامه یافت جواهرسازی ، ساخت مدلهای طلا به عنوان نقوش دینی و هنرهای دستی با استفاده از این فلز گرانبها در دوران اسلامی ایران به اوج خود رسید .

تاثیر طلا در دوره اسلامی

طلا در دوره اسلامی نقش مهمی در زندگی مردم داشت این فلز به عنوان یک نماد ثروت ، قدرت ، و زیبایی مورد توجه قرار داشت همچنین ، طلا به عنوان یک واحد پول استاندارد مورد استفاده قرار می‌گرفت و تاثیر مهمی در اقتصاد و تجارت جهان اسلام گرفت .

مزایای استفاده از طلا در دوره اسلامی

طلا دارای مزایای متعددی بود که باعث می‌شد از آن در ساخت زیورآلات ، سکه‌ها ، و سایر اشیای تزئینی استفاده شود این مزایا عبارتند از :

جلای زیبا : طلا فلزی با جلای بسیار زیبا است که باعث می‌شود زیورآلات و سایر اشیای ساخته شده از آن بسیار جذاب و چشم‌نواز باشند .

شکل‌پذیری خوب : طلا فلزی با شکل‌پذیری بسیار خوب است که باعث می‌شود بتوان طرح های زیبا و خاص ساخت .

دوره صفویه و قاجاریه:

در دوره صفویه ، به ویژه زمان شاه عباس اول، تولید و تجارت طلا در ایران به اوج خود رسید. استفاده از طلا در معماری، هنر، و لباس‌های مراسمی نماد ثروت و قدرت شاهنشاه را نشان می‌داد.

تاریخچه طلا در دوره صفویه و قاجاریه

طلا در دوره صفویه و دوره قاجاریه به عنوان یک فلز گرانبها و ارزشمند مورد استفاده قرار می گرفت. از طلا برای ساخت سکه، زیورآلات و اشیای تزئینی استفاده می کردند .

 

در دوره صفویه و دوره قاجاریه ضرابخانه های متعددی در سراسر ایران وجود داشت که وظیفه ضرب سکه را بر عهده داشتند سکه های طلای صفویه و قاجاریه در عیار های مختلف ضرب می شدندکه  سکه های پرکاربرد  عبارت بودند از :

سکه تومان که معادل ۱۰۰ دینار بود.
سکه نیمه تومان که معادل ۵۰ دینار بود.
سکه ربع تومان که معادل ۲۵ دینار بود.

سکه های طلای صفویه معمولاً با طرح های اسلیمی و ختایی تزئین می شدند در دوره صفویه و قاجاریه  استفاده از طلا در ساخت زیورآلات نیز رواج داشت زیورآلات طلای صفویه و قاجاریه معمولاً از طلای خالص ساخته می شدند و با سنگ های قیمتی مانند زمرد ، یاقوت و مروارید های اصل مزین میشدند .

دوران معاصر:

در دهه‌های اخیر ، ایران یکی از تولیدکنندگان مهم طلا در جهان بود صنعت طلا در کشور به اوج خود رسیده و ایران به عنوان یک بازار مهم در زمینه تجارت  شناخته می‌شود طلا در دوران معاصر نیز به عنوان یک فلز گرانبها و ارزشمند مورد استفاده قرار می گرفت و همچنین از طلا برای ساخت سکه ، زیورآلات ، اشیای تزئینی ، تجهیزات الکترونیکی و پزشکی و سایر کاربردها استفاده می شود .

الان در دوره معاصر از طلا در خرید انگشتر طلا و دستبند طلا و گوشواره طلا و … هم استفاده فراوان می شود.

تجهیزات الکترونیکی و پزشکی طلا

طلا به دلیل هدایت الکتریکی و حرارتی بالای آن ، در ساخت تجهیزات الکترونیکی و پزشکی مورد استفاده قرار می گرفت که برخی از کاربردهای طلا در تجهیزات الکترونیکی و پزشکی عبارتند از :

سیم های طلایی در مدارهای الکترونیکی

اتصالات طلایی در دستگاه های پزشکی

روکش طلایی در دندانپزشکی